#4 - Khả năng Mỹ nới lỏng xuất khẩu chip AI: Cơ hội nào cho Trung Quốc?
June 17, 2025
Kể từ tháng 4/2025, chính quyền Trump đã siết chặt kiểm soát xuất khẩu đối với các dòng chip AI cao cấp như Nvidia H20, yêu cầu giấy phép đặc biệt cho mọi lô hàng sang Trung Quốc. Lệnh này gây bất ngờ cho các tập đoàn công nghệ Mỹ và dấy lên câu hỏi liệu sẽ có một “lối ra” nào — dù nhỏ — cho các nhà cung cấp Mỹ nhằm nối lại hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc.
Trong bối cảnh đó, câu hỏi được đặt ra là:
“Liệu Mỹ có ban hành bất kỳ loại giấy phép, ngoại lệ hoặc điều chỉnh nào — dù là chính thức hay ngầm hiểu — cho phép xuất khẩu chip AI tiên tiến (ví dụ: Nvidia A800, H20 hoặc tương đương) sang Trung Quốc từ nay đến ngày 1/10/2025 hay không?”
Sau khi đánh giá các yếu tố lịch sử, kỹ thuật, chính trị và ngoại giao hiện tại, nhóm phân tích của ASF điều chỉnh xác suất cho khả năng này ở mức 21%, phản ánh rủi ro chính trị cao nhưng không loại trừ khả năng mở ra ngoại lệ trong khung thời gian còn lại.
Vì sao khả năng cấp phép lại vẫn tồn tại?
Lịch sử cho thấy các ngoại lệ là thường xuyên
Kể từ năm 2019, Mỹ đã nhiều lần siết xuất khẩu công nghệ sang Trung Quốc — từ vụ Huawei đến các hạn chế năm 2022 và 2023. Tuy nhiên, trong mỗi trường hợp, sau 2–6 tháng, Washington đều mở ra hành lang pháp lý hoặc cho phép “biến thể kỹ thuật” tuân thủ quy định. Nvidia đã từng tung ra A800, H800 và giờ là Blackwell-CN — các dòng chip điều chỉnh thông số để phù hợp với luật.Doanh nghiệp gây sức ép lớn
Nvidia, AMD và Intel đều có thị phần đáng kể tại Trung Quốc. Việc mất thị trường này không chỉ ảnh hưởng đến lợi nhuận mà còn làm suy yếu vị thế dài hạn trước các đối thủ như Huawei hoặc SMIC. Việc ban lãnh đạo các hãng công nghệ lớn công khai cảnh báo về thiệt hại hàng tỷ đô cho thấy sức ép đang dần tích tụ.Đã có sản phẩm phù hợp chuẩn kiểm soát
Ngay sau lệnh siết H20, Nvidia đã phát triển xong dòng chip mới dùng bộ nhớ GDDR7 thay vì HBM, với hiệu năng giới hạn. Việc sản phẩm “tuân thủ mà vẫn hữu dụng” đã tồn tại trên thực tế giúp BIS có thể cấp phép mà không phá vỡ nguyên tắc kiểm soát.Đối thoại Mỹ–Trung chưa đổ vỡ hoàn toàn
Dù Trung Quốc phản đối mạnh mẽ, hai bên vẫn duy trì các kênh trao đổi — như đối thoại thương mại tại London tháng 6/2025. Bắc Kinh chưa có hành động trả đũa quyết liệt, cho thấy cửa sổ để điều chỉnh vẫn chưa đóng.
Vì sao khả năng này vẫn ở mức thấp?
Chính quyền Trump quyết tâm siết chặt toàn diện
Dưới áp lực của các cố vấn theo trường phái “tách rời công nghệ”, Bộ Thương mại Mỹ không chỉ ban hành quy định mới mà còn xin thêm ngân sách, tuyển thêm nhân sự điều tra và từ chối mọi đề xuất nới lỏng gần đây. Tinh thần “không thỏa hiệp” đang chiếm ưu thế rõ rệt trong bộ máy hành pháp.Đồng minh chủ chốt đang cùng siết
Hà Lan mới ban hành thêm hạn chế xuất khẩu thiết bị cho Trung Quốc. Nhật Bản cũng bày tỏ quan điểm ủng hộ kiểm soát chặt hơn. Trong bối cảnh đó, Mỹ có ít lý do để đơn phương “mềm hóa”.Quốc hội và truyền thông chưa tạo áp lực đủ lớn
Hiện chưa có nghị sĩ nào đề xuất nới quy định, và truyền thông Mỹ vẫn thiên về luận điệu “bảo vệ an ninh quốc gia”. Doanh nghiệp có thể thiệt hại, nhưng chưa có dấu hiệu hình thành một mặt trận chính trị đủ sức đảo chiều chính sách.
Ý nghĩa thực tế của xác suất 21%
Mức xác suất 21% không phản ánh sự bi quan tuyệt đối, mà là một mức kỳ vọng thận trọng trong điều kiện chính trị hiện tại. Nó nói rằng:
Trong 5 trường hợp tương tự, chỉ có 1 là có khả năng Mỹ sẽ mở lại một hành lang pháp lý để chip AI cao cấp có thể quay lại thị trường Trung Quốc trong vòng hơn 100 ngày tới.
Tuy nhiên, nếu trong vài tuần tới xuất hiện các dấu hiệu như:
BIS xem xét lại quy định về FLOPS/băng thông
Nvidia công bố đã được chấp thuận lô hàng đầu tiên của dòng chip mới
Trung Quốc có động thái phản ứng bất ngờ làm thay đổi thế cân bằng
…thì xác suất sẽ phải được cập nhật ngay. Ngược lại, nếu Quốc hội ban hành luật cấm tuyệt đối hoặc liên minh phương Tây cùng siết hơn nữa, xác suất sẽ tụt xuống sát mốc 0%.
Theo dõi các tín hiệu nào?
ASF đang theo sát 5 dấu hiệu có thể thay đổi dự báo:
Cập nhật từ BIS hoặc Federal Register về quy định xuất khẩu mới
Phát biểu từ Nvidia, AMD trong kỳ báo cáo lợi nhuận tháng 7
Tuyên bố trả đũa cứng rắn từ Trung Quốc
Quy định siết mới từ Hà Lan hoặc Nhật Bản
Diễn biến bất thường tại Quốc hội Mỹ liên quan đến kiểm soát công nghệ AI
