#5 - Thượng đỉnh BRICS 2025: Nước nào sẽ tiếp bước Indonesia?
June 19, 2025
BRICS – liên minh giữa những cường quốc đang nổi như Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi – đang tăng tốc định hình một trật tự toàn cầu mới. Sau khi kết nạp 4 quốc gia mới vào năm 2024 và chào đón Indonesia là thành viên chính thức đầu tiên từ ASEAN vào đầu 2025, hội nghị thượng đỉnh sắp tới tại Brazil (6–7/7) được kỳ vọng sẽ đánh dấu bước tiếp theo của tiến trình mở rộng này.
Tuy nhiên, liệu làn sóng này có tiếp tục lan rộng tại Đông Nam Á trong tháng 7? Thái Lan, Malaysia và Việt Nam – cả ba đã trở thành “đối tác chính thức” của BRICS – đang là tâm điểm theo dõi. Một quốc gia ASEAN nữa gia nhập sẽ không chỉ giúp BRICS mở rộng dấu ấn địa chính trị mà còn tạo ra cú hích lớn trong chiến lược “đa liên kết” của khu vực. Ngược lại, nếu không có ai được nâng cấp, điều đó sẽ củng cố nhận định rằng BRICS đang chuyển sang giai đoạn “củng cố nội bộ” thay vì tiếp tục mở rộng.
Câu hỏi dự báo đặt ra là:
“Liệu một nước ASEAN – ngoài Indonesia – có được công nhận là thành viên chính thức
của BRICS tại Hội nghị Rio de Janeiro, ngày 6–7 tháng 7 năm 2025?”
Dự báo: Xác suất chỉ khoảng 8–12%
Theo các chuyên gia của ASF, khả năng một nước ASEAN khác được kết nạp vào BRICS trong tháng 7 là khá thấp – khoảng 8–12%. Dự báo này không đến từ cảm tính, mà dựa trên phân tích mô hình xác suất, dữ kiện lịch sử, và tín hiệu chính trị cập nhật từ nội bộ BRICS cũng như từ các ứng viên Đông Nam Á.
Vì sao xác suất lại thấp như vậy?
Xác suất cơ sở vốn đã thấp: Trong 16 hội nghị BRICS từ năm 2009 đến nay, chỉ có 2 kỳ kết nạp thành viên mới (năm 2011 và 2023), tương đương xác suất cơ sở chỉ khoảng 12,5%.
Thiếu tín hiệu tiền hội nghị: Trong các kỳ mở rộng trước, việc kết nạp thành viên mới thường được “bật mí” qua các cuộc họp Sherpa, tuyên bố chung hoặc rò rỉ truyền thông. Với hội nghị tháng 7/2025, hoàn toàn không có tín hiệu nào như vậy xuất hiện, ngay cả khi chỉ còn vài tuần nữa là đến thời điểm tổ chức.
Quy trình gia nhập mất thời gian: Các quốc gia muốn trở thành thành viên đầy đủ phải trải qua quy trình ít nhất 4 bước, mất trung bình 6–9 tháng. Trong khi đó, Thái Lan, Malaysia và Việt Nam mới chỉ đạt cấp đối tác trong nửa đầu năm 2025, nên còn quá sớm để xét nâng cấp lên thành viên chính thức.
Yêu cầu đồng thuận tuyệt đối: Việc kết nạp thành viên mới đòi hỏi sự đồng thuận của toàn bộ 11 nước BRICS hiện tại. Với sự chia rẽ giữa các nước thúc đẩy mở rộng (Trung Quốc, Nga) và nhóm thận trọng (Ấn Độ, Brazil), khả năng đạt được đồng thuận ngay trong tháng 7 là rất thấp.
Brazil không ưu tiên mở rộng: Chủ tịch BRICS năm nay là Brazil – quốc gia công khai tuyên bố tập trung vào “phát triển thể chế” chứ không đẩy nhanh quá trình mở rộng. Cả tổng thống Lula da Silva lẫn ngoại trưởng Mauro Vieira đều nhấn mạnh việc “củng cố nội bộ” quan trọng hơn việc kết nạp thêm thành viên.
Tính toán thận trọng từ các ứng viên ASEAN:
Malaysia dù bày tỏ ý định gia nhập nhưng vẫn phải cân bằng giữa BRICS, phương Tây và các đối tác vùng Vịnh – đặc biệt trong bối cảnh nước này sẽ làm Chủ tịch ASEAN vào năm 2025.
Thái Lan là ứng viên có hồ sơ mạnh nhất, nhưng chưa đạt đủ tín hiệu ủng hộ từ toàn bộ các thành viên BRICS.
Việt Nam chủ động giữ chiến lược “ngoại giao cây tre”, chỉ mới được công nhận là đối tác vào giữa tháng 6, và không có dấu hiệu cho thấy đang đẩy nhanh tiến trình gia nhập.
8–12%: Một con số khiêm tốn, nhưng không vô nghĩa
Dự báo này – dù thấp – vẫn mở ra khả năng về một bất ngờ ngoại giao vào phút chót. Việc ba nước ASEAN đã bước vào “vòng bán kết” với tư cách đối tác cho thấy rõ ràng BRICS đang nhìn về Đông Nam Á như một phần chiến lược lâu dài. Sự dè dặt trong mở rộng lúc này không phải là tín hiệu đóng cửa, mà là cách để khối này kiểm soát tốc độ tăng trưởng và bảo vệ tính gắn kết nội bộ. Trong khi đó, đối với các nước ASEAN, việc giữ vai trò đối tác vẫn cho phép họ hiện diện tại các hội nghị BRICS, tiếp cận các sáng kiến kinh tế và tài chính mà không cần đánh đổi vị thế chiến lược một cách rõ ràng.
Những gì cần quan sát trước ngày 6/7
Từ nay đến thời điểm hội nghị diễn ra, những dấu hiệu sau có thể làm thay đổi xác suất dự báo:
Cuộc gặp đột xuất giữa lãnh đạo ASEAN và các nước BRICS chủ chốt như Trung Quốc, Nga, Brazil.
Thủ tướng Thái Lan hoặc Malaysia tham dự hội nghị với bài phát biểu có đề cập trực tiếp tới tiến trình gia nhập.
Thông tin từ nhóm Sherpa hoặc các cuộc họp ngoại trưởng BRICS về khả năng nâng cấp đối tác lên thành viên.
Khả năng một nước ASEAN ngoài Indonesia được công nhận là thành viên đầy đủ của BRICS trong tháng 7/2025 là khá thấp, chỉ khoảng 8–12%, theo các chuyên gia từ ASF. Nhưng điều đó không có nghĩa ASEAN đang đứng ngoài cuộc chơi. Ngược lại, sự hiện diện ngày càng rõ nét của Đông Nam Á trong các tầng nấc hợp tác BRICS cho thấy khu vực này đang dần định hình lại vai trò của mình trong một trật tự toàn cầu đang chuyển động. Có thể trong kỳ hội nghị này, cánh cửa chưa mở to, nhưng BRICS – và ASEAN – đều đã sẵn sàng cho một chương mới.
