#10 - Trump v. V.O.S Selections: Liệu Tòa án Tối cao Hoa Kỳ có nhận đơn kiện?
6 September, 2025
Hành trình pháp lý của vụ V.O.S Selections kiện Trump bắt đầu từ Tòa án Thương mại Quốc tế (CIT). Tại đây, các nguyên đơn kiện việc cựu Tổng thống Donald Trump áp thuế dựa trên Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA), cho rằng Tổng thống đã dùng quyền vượt quá những gì Hiến pháp quy định. CIT đưa ra quyết định cho rằng hành động này của Tổng thống Trump là trái luật.
Khi được đưa lên Tòa Phúc thẩm Liên bang (Federal Circuit), tình hình trở nên đáng chú ý hơn. Hội đồng xét xử không chỉ xem xét lại các khía cạnh kỹ thuật về thẩm quyền thương mại, mà còn viện dẫn học thuyết “câu hỏi lớn” (major questions doctrine) để chất vấn cơ sở pháp lý của IEEPA trong việc áp thuế quy mô hàng trăm tỷ đô la. Đây là bước ngoặt quan trọng, vì lần đầu tiên một tòa phúc thẩm liên bang khẳng định rằng việc mở rộng quyền lực hành pháp trong thương mại cần được Quốc hội phê chuẩn rõ ràng.
Đến nay, vụ việc đã tiến đến cửa ngõ quan trọng nhất: Tòa án Tối cao Hoa Kỳ. Tổng biện lý sự vụ John Sauer, thay mặt chính phủ, đã đệ đơn yêu cầu Tòa xem xét khẩn cấp vào ngày 3/9/2025. Câu hỏi đặt ra:
“Liệu Tòa án Tối cao Hoa Kỳ có chấp nhận đơn và đưa vụ việc vào nghị trình trước ngày 31/10/2025?”
Dự báo từ ASF
Sau khi rà soát các tiền lệ lịch sử và cân nhắc tính chất đặc biệt của vụ việc, ASF nhận định rằng khả năng Tòa án Tối cao Hoa Kỳ chấp nhận vụ V.O.S Selections kiện Trump trước ngày 31/10/2025 lên tới 91%. Tỷ lệ này được hình thành không chỉ từ xu hướng các vụ việc tương tự trong quá khứ, mà còn từ bối cảnh hiện tại, nơi yếu tố pháp lý, kinh tế và chính trị cùng hội tụ, tạo ra một tình huống gần như chắc chắn để Tòa án phải vào cuộc. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ phân tích cụ thể hơn những yếu tố đã nâng xác suất lên mức này.
Các yếu tố điều chỉnh dự báo
Đơn khẩn cấp từ Tổng biện lý sự vụ John Sauer: Trong lịch sử, những kiến nghị trực tiếp từ cơ quan này thường có khả năng được Tòa án Tối cao chấp thuận rất cao. Việc John Sauer yêu cầu xem xét sớm cho thấy chính phủ coi đây là vụ việc đặc biệt cấp bách.
Tầm quan trọng kinh tế và chính trị: Vụ kiện liên quan đến hơn 210 tỷ USD nguồn thu thuế quan, cùng với những hệ quả tài chính có thể lên tới 750 tỷ đến 1 nghìn tỷ USD. Quy mô khổng lồ này buộc Tòa án khó có thể bỏ qua.
Sự ủng hộ từ giới chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp: Các tổ chức uy tín như Viện Cato và Phòng Thương mại Hoa Kỳ đã công khai lên tiếng, nhấn mạnh rằng Quốc hội chứ không phải Tổng thống mới là cơ quan có thẩm quyền quyết định về các chính sách thuế quan quy mô lớn.
Ý nghĩa pháp lý đặc biệt: Tòa Phúc thẩm Liên bang trước đó đã lần đầu tiên viện dẫn học thuyết “câu hỏi lớn” trong bối cảnh thương mại quốc tế, đặt ra vấn đề liệu việc áp thuế bằng IEEPA có vượt quá phạm vi quyền lực hành pháp hay không. Đây là điểm khiến Tòa án Tối cao khó thể đứng ngoài cuộc.
Tổng hợp lại, các yếu tố thuận lợi đã lấn át rõ rệt những rủi ro tiềm tàng, đưa xác suất dự báo cuối cùng lên mức 91%.
Ý nghĩa con số 91%
Một xác suất 91% không chỉ là một dự báo mang tính thống kê, mà còn phản ánh sự đồng thuận ngầm rằng Tòa án Tối cao Hoa Kỳ gần như chắc chắn sẽ can thiệp.
Điều này có ba hàm ý quan trọng:
Về pháp lý: Vụ kiện này nhiều khả năng sẽ trở thành cột mốc trong việc xác định ranh giới quyền lực giữa hành pháp và lập pháp. Nếu Tòa án chấp nhận, đây sẽ là lần đầu tiên học thuyết “câu hỏi lớn” được áp dụng trực tiếp vào chính sách thương mại quốc tế.
Về chính trị: Quyết định nhận đơn thể hiện rằng Tòa án Tối cao không thể bỏ qua một vấn đề hàng trăm tỷ đô la và có thể định hình lại chính sách thương mại trong nhiều thập kỷ tới. Điều này cũng cho thấy các thẩm phán sẵn sàng đối diện với một vụ việc có tính nhạy cảm chính trị cao.
Về kinh tế và thị trường: Nếu vụ kiện được đưa ra xét xử và cuối cùng chính phủ thua kiện, Hoa Kỳ có thể buộc phải hoàn trả một phần đáng kể số thuế quan đã thu, ước tính lên tới hàng trăm tỷ đô la. Đây sẽ là cú sốc lớn đối với ngân sách liên bang, đồng thời tạo ra những biến động mạnh cho thị trường tài chính và chuỗi cung ứng toàn cầu.
Con số 91% vì thế không chỉ là kết quả phân tích của ASF, mà còn là tín hiệu cho thấy một bước ngoặt pháp lý và kinh tế lớn đang đến gần.
Kết luận
Với xác suất 91%, ASF nhận định rằng khả năng Tòa án Tối cao Hoa Kỳ chấp nhận xem xét vụ V.O.S Selections kiện Trump gần như là chắc chắn. Đây có thể trở thành một trong những vụ án quan trọng nhất trong nhiều thập kỷ tới, khi ranh giới quyền lực giữa hành pháp và lập pháp được đặt lại một cách rõ ràng hơn, và những tác động kinh tế – tài chính lan rộng trên phạm vi toàn cầu.
Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng: dự báo này chỉ liên quan đến việc Tòa án Tối cao đồng ý đưa vụ kiện vào nghị trình. Điều đó không đồng nghĩa với việc các biện pháp thuế quan của ông Trump chắc chắn sẽ bị tuyên là bất hợp pháp. Kết quả cuối cùng của vụ kiện sẽ còn phụ thuộc vào quá trình tranh luận và phán quyết của Tòa trong thời gian tới.
